De collectie Surinamica riep ons! Samen met zeventien studenten van de master Redacteur/editor heb ik onderzoek gedaan naar de collectie Surinamica van het Allard Pierson. Een van de grootste collecties van Surinaamse geschiedenis en cultuur van de wereld. Isabelle Best, junior conservator, had ons uitgenodigd de collectie onder de loep te nemen. Na vier maanden onderzoek presenteerden wij onze bijzondere reflecties in de essaybundel Suriname roept ons.
Iedere onderzoeker is dichtbij zichzelf gebleven. Zo zocht Sigrid de Boer, met roots in Friesland, een Friese connectie met de collectie. In haar essay Surinaemske tael, memmetaal schrijft ze over haar ontdekking van een eenmalig uitgegeven nummer van het Friese tijdschrift De Tsjerne waar Surinaamse dichter Trefossa en Surinamist Jan Voorhoeve aan meewerkten. En Emma Beverloo, in 2024 afgestudeerd in Biomedische Wetenschappen, onderzocht het werk van Maria Sibylla Merian. Een botanische illustrator en natuuronderzoeker die in 1699 op haar 52e een tweejarige expeditie ondernam om insecten en planten in Suriname te bestuderen. Een reis die ze zelf bekostigde. Emma constateerde de relevantie van het werk van Maria Sibylla Merian voor de medicinale wereld van vandaag.
We hebben ook bijzondere gastbijdragen. Van Michiel van Kempen, die in de jaren 90 was aangesteld om de collectie Surinamica te inventariseren. Een gedicht van actrice Femi van Elshuis. En een interview met Maartje Duin en Peggy Bouva van de podcast en theaterstuk De plantage van onze voorouders.
Zoals altijd werd ik aangetrokken tot persoonlijke verhalen. Bronnen waarin mensen zelf aan het woord zijn, zodat ik een indruk krijg van hoe de geschiedenis van binnenuit wordt beleefd. Deze keer zocht ik specifiek naar uitspraken en achtergronden over de Surinaamse uitdrukking Je diploma is je eerste man. Een advies dat al generaties lang van ouders op dochters wordt doorgegeven. In mijn bronnen blikken vrouwen terug op hun jeugd, de keuzes die ze hebben gemaakt (en keuzes die soms voor hen werden gemaakt) en geven ze adviezen door aan de volgende generatie.
Objecten vertellen verhalen
Bianca de la Croix
Waar ik misschien nog het meest van heb genoten is het snuffelen in het archief. Ik kon er niet fysiek bij, maar eindeloos zoektermen intypen in de database en dan wachten op welke hits je krijgt, is net zo spannend. Na elke aanvraag wachtte ik in spanning af wanneer het object voor mij klaar lag. Ik kon het niet mee naar huis nemen zoals in een openbare bibliotheek. In de studiezaal zocht ik tijdens het bestuderen van mijn objecten naar een rode draad in mijn onderzoek. Maar eigenlijk zocht ik de rode draad in mijn verhaal, want objecten vertellen verhalen. Waar vallen de puzzelstukjes in elkaar? Wat vind ik er zelf van? En wat moet ik de nieuwsgierige lezer echt doorvertellen? Archieven en collecties zijn ware schatkamers. Hier liggen objecten die iets van ons bestaan kunnen onthullen.
Dit boekproject is onderdeel van de master Redacteur/editor aan de Universiteit van Amsterdam. Deze master kan je ook als leergang volgen. Dit is speciaal voor mensen die wel interesse hebben in het boekenvak, maar geen volledige academische opleiding ambiëren. Je kan de volgorde van de vakken zelf indelen. Maar kijk uit, je krijgt het niet voor niks. Je moet na een intake eerst nog geplaatst worden, je volgt twee keer in de week overdag college met de masterstudenten, de aangeboden stof gaat diep, het tempo is razend en elk studiepunt telt. Ik volgde het vak Taalanalyse en tekstredactie. Al mijn hele leven laat ik mij door nieuwsgierigheid leiden, hierdoor kom ik op plekken waar ik wat kan leren, over mezelf of van een ander.